Giảm cân tới chết (Slimming to the Death) - đây là 1 tựa đề khá sốc của 1 bài báo khoa học vừa được đăng trên 1 tạp chí khoa học chuyên ngành về gan (Journal of Clinical and Experimental Hepatology) của 1 nhóm các nhà khoa học Ấn Độ ghi nhận về 1 ca nhiễm độc gan dẫn đến cái chết sau 2 tháng sử dụng thực phẩm chức năng của hãng Herbalife.
NÓI CHUNG LÀ HÊN XUI MÀ XUI NHIỀU QUÁ
1 ca nhiễm độc gan đến chết do dùng Herbalife
Bệnh nhân trong câu chuyện này là 1 phụ nữ 24 tuổi có bệnh mãn tính suy tuyến giáp (hypothyroidism) từ trước và đang sử dụng thyroxine như chất bổ trợ từ 5 năm trở lại đây (75 mirogram mỗi ngày), ngoài ra không có bệnh mạn tính nào khác. Người phụ nữ này sử dụng 3 sản phẩm giảm cân của Herbalife của bộ sản phẩm "Herbalife-slimming products" đó là:
+ Formula 1 Shake Mix
+ Personalized Protein Powder
+ Afresh Energy Drink
Ngoài ra, người phụ nữ này không sử dụng bất cứ thực phẩm chức năng hoặc thuốc nào khác trước và trong giai đoạn này. Sau 2 tháng sử dụng 3 sản phẩm trên của Herbalife cô bắt đầu có những triệu chứng như chán ăn và vàng da và thỉnh thoảng bị ngứa. Lúc đầu chỉ số Bilirubin trong huyết tương là 12.4 mg/dL (mức bình thường là 1.1 mg/dL) cho thấy tình trạng gan bất thường. Sau 12 ngày chỉ số này lên đến 28.6 mg/dL, cô ta phải được đưa vào cấp cứu với giai đoạn 3 của hội chứng bệnh não (do) gan (grade 3 hepatic encephalopathy). Tất cả các kiểm nghiệm về các tác nhân có thể gây bệnh gan như herpes simplex virus, zoster virus, cytomegalovirus, parvovirus, HIV, human T-cell lymphotropic virus và thậm chí các yếu tố gây hội chứng tự miễn lên gan đều cho kết quả âm tính. Kết quả sinh thiết mô gan (transjugular liver biopsy) cho thấy các mô bị hoại tử từ mức độ trung bình đến nghiêm trọng, viêm đường mật (cholangitis), nhiễm mỡ (steatosis), ứ mật trong mao mạch (intracanalicular cholestasis). Bệnh nhân được gấp rút chuyển sang trung tâm cấy ghép nội tạng để thay gan nhưng bệnh nhân đã qua đời trong lúc chờ đợi!
Để tìm hiểu về ca bệnh nghiêm trọng này các nhà khoa học đã tìm kiếm các sản phẩm mà bệnh nhân này đã sử dụng trước khi chết. Họ đã thu thập được 1 sản phẩm (Afresh drink) từ chính nơi bán hàng cho người bệnh này và 7 sản phẩm tương tự khác trong bộ sản phẩm “Herbalife-slimming products” trên Internet. Các sản phẩm này được họ đưa vào phòng thí nghiệm để phân tích các thành phần chứa trong đó. Điều bất ngờ là tất cả các sản phẩm này đều chứa kim loại nặng, thậm chí có cả những kim loại nặng nguy hiểm như Chì (Pb) và Thủy Ngân (Hg)! 75% các sản phẩm này có chứa các hợp chất nguy hiểm như Hydroxy acetic acid, Propennoic acid, Cyclopropene, Butyrolactones... Ngoài ra, kết quả kiểm nghiệm vi sinh còn cho thấy có nhiễm nhiều loại vi khuẩn, đặc biệt là các loại vi khuẩn ảnh hưởng xấu đến gan như Proteobacteria, Cyanobacteria,… Tất cả những bằng chứng này đã giúp các nhà khoa học trả lời cho cái chết của bệnh nhân nữ 24 tuổi kia. Tất cả chi tiết của báo cáo khoa học này được ghi chép chi tiết trong bài viết với tựa đề là “Giảm cân tới chết: Cái chết do suy gan cấp tính liên quan đến Herbalife do nhiễm kim loại nặng, các chất độc hại, vi khuẩn và các chất ảnh hưởng thần kinh trong sản phẩm được bán ở Ấn Độ” (Nguyên văn tiếng Anh của tựa đề: Herbalife-Associated Fatal Acute Liver Failure—Heavy Metals, Toxic Compounds, Bacterial Contaminants and Psychotropic Agents in Products Sold in India).
Triệu chứng suy gan liên quan đến việc sử dụng sản phẩm của Herbalife như ca bệnh trên không phải là trường hợp đầu tiên mà đã có nhiều báo cáo khác trên thế giới cũng cho thấy sự nguy hiểm đến gan khi sử dụng sản phẩm của công ty này. Trước báo cáo này của Ấn Độ, đã có ít nhất 7 báo cáo khác trên thế giới (Israel, Thụy Sĩ, Argentina, Mỹ, Iceland, Tây Ban Nha) từ năm 2000 đến 2015 ghi nhận 53 trường hợp bị suy gan liên quan đến việc sử dụng sản phẩm của Herbalife. Trong số các báo cáo trên, nhóm nghiên cứu của Elinav ở Israel đã ghi nhận từ năm 2002 đến 2004 có 12 ca bệnh (11 nữ, 1 nam) cũng bị suy gan cấp tính do sử dụng sản phẩm của Herbalife trước khi mắc bệnh. Mỗi người trong số đó sử dụng ít nhất là 6 sản phẩm và nhiều nhất là 17 sản phẩm. Tất cả các bệnh nhân trên đã ngưng sử dụng sản phẩm của Herbalife sau khi phát hiện suy gan và được điều trị. 11 người trong số họ khỏi bệnh hoàn toàn sau đó, 1 người còn lại bị suy gan nặng hơn do nhiễm hepatitis B virus và đã không qua khỏi sau khi cấy ghép gan.
Tóm lại, đây là 1 hồi chuông cảnh tỉnh cho những ai đang sử dụng các sản phẩm của Herbalife nói riêng và thực phẩm chức năng nói chung. Do không phải là thuốc nên các sản phẩm thực phẩm chức năng không thực sự được kiểm tra 1 cách chặt chẽ các thành phần có trong đó. Hiện tượng bị nhiễm các chất độc hại, các vi sinh vật hoặc các loại thuốc cấm nguy hiểm do vô tình hay cố ý có thể xảy ra trước khi các cơ quan chức năng phát hiện và ngăn chặn. Ngoài ra, việc bán hàng qua các hệ thống bán hàng đa cấp với những lời quảng cáo thái quá, sử dụng các bằng chứng giả khoa học hoặc thần thánh hóa sản phẩm cũng là 1 trong những nguyên nhân dẫn đến việc lạm dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng dẫn đến các kết quả đáng tiếc.
Mong mọi người hãy sáng suốt và cảnh giác, đặc biệt là người có những bệnh mãn tính do việc sử dụng các sản phẩm có thành phần độc tố có thể làm trầm trọng hơn căn bệnh sẵn có! Hãy tỉnh táo khi đưa ra 1 quyết định gì đó cho bản thân và những người thân yêu chung quanh! Có thể chén cơm, mớ rau, dĩa trái cây tươi còn có tác dụng tốt hơn là những muỗng bột thực phẩm chức năng mà người quảng cáo đang thần thánh hóa.
TS. Nguyễn Hồng Vũ,
Viện Nghiên cứu ung thư quốc gia, City of Hope, California, USA
Cố vấn khoa học Ruy Băng Tím
Tài liệu tham khảo:
1/ Philips CA et al., 2019. Slimming to the Death: Herbalife®-Associated Fatal Acute Liver Failure-Heavy Metals, Toxic Compounds, Bacterial Contaminants and Psychotropic Agents in Products Sold in India. J Clin Exp Hepatol. 9:268-272.
2/ Zambrone FAD, Correa CL, Amaral LMS, 2015. A critical analysis of the hepatotoxicity cases described in the literature related to Herbalife products. Braz J Pharm Sci. 51:785–796.
3/ Elinav E, Pinsker G, Safadi R, et al. Association between consumption of Herbalife nutritional supplements and acute hepatotoxicity. J Hepatol. 2007;47:514–520.
