Chúng ta nói chung thường bị nhầm lẫn giữa 2 khái niệm chế độ ăn (diet) và việc ăn kiêng. Diet chỉ cách bạn ăn chứ không gán định bất cứ sự giới hạn nào. Để giảm cân, tăng cân, duy trì sức khỏe bạn cần 1 chế độ ăn lành mạnh chứ không phải ăn kiêng. Việc nhầm lẫn khái niệm đó có tác hại như thế nào, xin mời bạn cùng đọc
Ăn kiêng đang dần giết chết bạn
ĂN KIÊNG vs DIET
Hãy bắt đầu với định nghĩa của từ ăn kiêng. Ăn kiêng là việc giới hạn nghiêm ngặt các loại thực phẩm hoặc mức Calo trong 1 khoảng thời gian. Phần lớn các chương trình ăn kiêng phổ thông đều áp dụng mới Calo cực thấp: 800 - 1200 Calo hoặc ít hơn đối với nữ và 1500 - 1800 Calo hoặc ít hơn đối với nam. Bất cứ khi nào bạn giới hạn Calo mạnh như vậy, bạn sẽ giảm cân. Vậy nên nếu bạn coi giảm cân là thành công và không quan tâm xem số cân giảm đến từ đâu hay nó sẽ giảm trong bao lâu thì bạn có thể cho rằng mọi phương pháp ăn kiêng đều có hiệu quả.
Có 2 vấn đề lớn với điều đó:
1. Thứ nhất là số cân giảm được từ các chế độ ăn kiêng ít Calo gần như sẽ không giữ được, 95% những người giảm được cân theo 1 chương trình ăn kiêng phổ thông đều không giữ được kết quả.
2. Vấn đề quan trọng thứ 2 là phần lớn số cân bạn giảm được là cơ chứ không phải mỡ. Nếu mục tiêu của bạn là giảm mỡ 1 cách lâu dài mà không mất cơ (và nó nên như thế) thì có lẽ phải nói rằng ăn kiêng chả có ích gì.
Thống kê cho thấy việc ăn kiêng chẳng bao giờ có tác dụng lâu dài mà nếu nó có thì bạn thử lý giải hiện tượng béo phì phổ biến hiện nay xem? Tại sao vấn đề này ngày càng tệ hơn? Mặc dù sự thực là ngày càng có nhiều chương trình ăn kiêng và các sản phẩm hỗ trợ giảm cân ra đời hơn trước đây nhưng hiện tượng béo phì vẫn không có dấu hiện giảm. Có 1 lý do khiến cho hầu hết các chế độ ăn kiêng thất bại thảm hại là phần lớn mọi người có 1 sai lầm kinh điển là cố làm cho mỡ đói với chế độ ăn kiêng khắc nghiệt.
Giảm cân cân bằng và an toàn
Tuy nhiên, do cơ thể con người có 1 chuỗi cơ chế phòng vệ phức tạp và không thể đánh bại để bảo vệ bạn trước nguy cơ chế đói nên về mặt sinh lý, việc bạn muốn giảm mỡ mãi mãi với 1 chế độ ăn rất ít Calo là bất khả thi. Ngay khi cơ thể bạn cảm nhận được đồ ăn đang khan hiếm, các cơ chế phòng vệ đó sẽ được kích hoạt. Cơ thể người đơn thuần là quá thông minh để cho 1 chế độ ăn kiêng như thế có tác dụng.
TẠI SAO ĂN ÍT HƠN KHÔNG PHẢI LÚC NÀO CŨNG CÓ TÁC DỤNG
Nếu bạn ăn nhiều Calo hơn số mình tiêu hao, bạn sẽ tích trữ phần dôi da dưới dạng mỡ cơ thể. Nếu bạn ăn ít Calo hơn số bạn tiêu hao, bạn sẽ giảm mỡ. 1 công thức đơn giản phải không? Ồ, không hẳn. Nếu việc giảm mỡ chỉ đơn thuần là so sánh Calo in với Calo out, vậy bạn giải thích thế nào về việc những người thừa cân ăn ít hơn những người có ít mỡ mà họ vẫn chẳng giảm được cân nào? Và làm thế nào mà 1 người với mức Calo duy trì khoảng 2200 lại không giảm được cân nào với chế độ ăn 800 - 1000 Calo?
Sử dụng công thức trên, nếu bạn giảm 1000 Calo mỗi ngày so với mức duy trì, bạn sẽ giảm được 7000 Calo 1 tuần. Mỗi kg chất béo chứa khoảng 7000 Calo, vậy giảm được 1000 Calo mỗi ngày theo lý thuyết sẽ giúp bạn giảm được 1 cân mỗi tuần. Trong khi thực tế việc giảm mỡ hiếm khi đi theo công thức như vậy. Nếu có 1 công thức thần kỳ giữ Calo nạp vào và cân nặng giảm được như vậy thì việc giảm Calo từ 3000 xuống còn 1000 mỗi ngày sẽ giúp bạn giảm được 60.000 Calo mỗi năm tương đương với 100 kg cân nặng giảm được 1 năm. Nếu 1 người ăn kiêng với cân nặng ban đầu là 100kg vậy người đó sẽ biến mất chăng? Khi lần đầu tiên bạn tạo ra được mức hao hụt Calo, cân nặng thường giảm khá nhanh nhưng nó lại không giữ thế được lâu trước khi chậm dần rồi hoàn toàn ngưng lại. Tại sao điều này xảy ra? Tại sao bạn không giảm được 25kg sau 25 tuần hay 50kg sau 50 tuần với mức hụt 1000 Calo?
Câu trả lời khá đơn giản: qua hàng ngàn năm, con người đã tiến hóa cơ chế kiểm soát cân nặng của mình để có thể nhận ra khi nào thức ăn khan hiếm và giảm mức tiêu hao năng lượng để bảo vệ bạn. Cơ chế sinh tồn này còn được gọi là Starvation Response - Phản ứng khi bị đói.
PHẢN ỨNG KHI BỊ BỎ ĐÓI
Ăn kiêng phải khoa học và lành mạnh
Bạn có thể tồn tại hàng tháng trời không cần đồ ăn. Bạn hẳn là đã nghe đâu đó về câu chuyện của những người bị lạc trên núi hay trong rừng hàng tháng mà không có thức ăn (chỉ có nước) hay bị tù đầy trong cái cuộc chiến hàng năm trời chỉ với 1 lượng nhỏ đồ ăn. Thứ khiến bạn tồn tại trong những hoàn cảnh như vậy hoàn toàn do khả năng tuyệt vời của cơ thể trong việc giảm mức đốt Calo. Khi cơ thể bạn cảm thấy đồ ăn đang biết mất, nó sẽ nghĩ có vẻ như toàn bộ thức ăn sẽ không có trong 1 thời gian, vậy nên mình tốt nhất dừng việc đốt nhiều Calo lại và bắt đầu tiết kiệm năng lượng. Như thế mình sẽ tồn tại được lâu hơn với lượng thức ăn ít ỏi.
Phản ứng khi bị đói này được phát triển dần từ việc trải qua các điều kiện khắc nghiệt như lũ lụt, thảm họa tự nhiên hay khan hiếm thức ăn. Thêm nữa, hàng ngàn năm trước bạn chẳng có siêu thị nên nếu người ta muốn ăn, họ sẽ phải trồng cây hay săn bắt. Đó là thời kì mà người ta không biết bao giờ mình sẽ lại có đồ ăn và có thể chỉ được ăn 1 đến 2 lần mỗi tuần. Phản ứng khi đói được tiến hóa để đảm bảo sự sinh tồn của giống loại.
CƠ THỂ BẠN KHÔNG PHÂN BIỆT ĐÂU LÀ CHẾT ĐÓI ĐÂU LÀ ĂN KIÊNG
Khả năng tuyệt vời đó của cơ thể là thứ kỳ diện nếu như bạn lâm vào hoàn cảnh thiếu thốn thực phẩm. Trong suốt giai đoạn bị đói, cơ thể từ từ dùng chính năng lượng của cơ thể, đốt mỡ dự trữ, cơ bắp và thậm chí cả nội tạng để có năng lượng. Nếu bạn tiếp tục đốt Calo ở mức thông thường, số năng lượng dự trữ của bạn sẽ bị cạn kiệt rất nhanh và bạn sẽ sớm toi đời không lâu sau khi hết thức ăn. Phản ứng khi bị đói của cơ thể giúp bạn sống lâu hơn. Không may rằng, cái cơ chế đó sẽ cũng chống lại bạn khi bạn muốn giảm cân vì cơ thể bạn không phân biệt được sự khác nhau giữa việc ăn kiêng hay việc bị bỏ đói! Việc giảm nhiều Calo luôn đưa cơ thể vào trạng thái chết đói, chẳng có cách nào để nó không diễn ra ngoài việc tránh để mức Calo bị quá thấp!
7 NGUYÊN NHÂN KHIẾN BẠN PHẢI TRÁNH CÁC CHẾ ĐỘ ĂN KIÊNG QUÁ ÍT CALO
- Ăn quá ít Calo làm giảm tốc độ trao đổi chất.
- Ăn quá ít Calo làm bạn mất cơ.
- Ăn quá ít Calo làm kích hoạt các enzyme tích trữ mỡ và giảm mức hoạt động của các enzyme đốt mỡ.
- Ăn quá ít Calo làm giảm mức tiết hoocmon tuyến giáp.
- Ăn quá ít Calo làm tăng khả năng tăng trở lại của cân nặng.
- Ăn quá ít Calo làm bạn thèm ăn và đói mau hơn.
- Ăn quá ít Calo làm giảm mức năng lượng và khả năng làm việc của bạn.
Đó là những lý do khiến bạn phải tránh những chương trình ăn kiêng với lời hứa giảm cân nhanh chóng nhưng lại không cho bạn lợi ích gì về lâu dài ngoài việc ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
